- सागर बुढाथोकी
- पुस २४, २०८१
नेपालमा ५.३ म्याग्निच्युडको होइन, ७ म्याग्निच्युडको भूकम्प मापन गरिएको हो
मंगलबार बिहान चीन केन्द्रबिन्दू बनाई आएको भूकम्पको क्षमतामा नेपालमा ५.३ म्याग्निच्युड मापन गरिएकाे दावी गर्दै कान्तिपुर दैनिकले समाचार लेखेकाे छ। तर, हाम्राे तथ्यजाँचले याे दावी भ्रामक रहेकाे ठहर गरेकाे छ ।
नेपालमा भूकम्प मापन गर्ने आधिकारिक निकाय राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रका अनुसार ५.३ म्याग्निच्युडकाे नभएर ७ म्याग्निच्युडकाे भूकम्प मापन गरिएकाे हाे।
के छ दावी ?
बुधबारकाे कान्तिपुर दैनिकले “तिब्बतमा ६.८ म्याग्निच्युडको भूकम्प, कम्तीमा १२६ को मृत्यु” शीर्षकमा समाचार प्रकाशित गरेको छ ।
हेर्नुस्, स्क्रिनसट
उक्त समाचारमा नेपालकाे राष्ट्रिय आपतकालिन् केन्द्रलाई उदृत गर्दै ‘नेपालमा भूकम्पको क्षमता ५.३ म्याग्निच्युड मापन गरिएको’ उल्लेख गरिएको छ।
हेर्नुस्, स्क्रिनसट
सोही समाचार कान्तिपुर दैनिकको अनलाइन इकान्तिपुर डटकममा समेत प्रकाशित भएको छ।
तथ्य के हो ?
यो विषयमा तथ्यजाँच गर्नका लागि हामीले राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रका भूकम्पविद् लोकविजय अधिकारीलाई सम्पर्क गर्यौँ।
उनले नेपालमा भूकम्पको मापन गर्ने आधिकारिक संस्था राष्ट्रिय आपतकालीन सञ्चालन केन्द्र नभएर राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्र रहेको बताए। उनका अनुसार, राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रले पुस २३ गतेको भूकम्प ७ म्याग्निच्युडको रहेको मापन गरेको थियो।
“एउटा भूकम्पको म्याग्निच्युड एउटा ठाउँमा एउटै हुन्छ, स्केल फरक भयो भने मात्र म्याग्निच्युड फरक हुन्छ” उनले भने।
राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रको वेबसाइटमा पनि पुस २३ गते ७ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको उल्लेख छ।
हेर्नुस्, स्क्रिनसट
हामीले थप बुझ्नका लागि राष्ट्रिय आपतकालीन् केन्द्रका उपसचिव एकदेव अधिकारीलाई सम्पर्क गर्यौँ। उनले भूकम्प मापन गर्ने काम केन्द्रको नभएको बताए।
“हाम्रो संस्थाले भूकम्प मापन गर्दैन र ५.३ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको भनेर हामीले भनेका छैनौँ, त्यस्तो समाचार कसरी आयो थाहा छैन,” उनले भने।
तथ्यजाँच
दावी : पुस २३ गते गएको भूकम्पको क्षमता नेपालमा ५.३ म्याग्निच्युडको मापन गरिएको।
दावीकर्ता : कान्तिपुर दैनिक
तथ्यजाँच : भ्रामक सूचना। नेपालमा भूकम्पको मापन गर्ने आधिकारिक संस्था राष्ट्रिय आपतकालीन केन्द्र नभएर राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्र हो। केन्द्रले ७ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको उल्लेख गरेको छ।